Nokkur spakmæli (sótt úr ýmsum áttum)

- Til að byggja tíu hæða stórhýsi byrjar maður ekki á tíundu hæðinni. Maður steypir fyrst grunninn, og byggir síðan hæðirnar hverja af annarri í réttri röð.

- Allar eikur byrja sem fræ.

- Öllu er hægt að snúa upp í stærilæti - jafnvel auðmýktinni.

- Að ganga í barndóm án barnaskapar - það er vegur hinna vísu.

- Að sameina höfuð og hjarta - það er vegur himnanna.

- Þú getur ekki fundið sannleikann fyrr en þú hættir að telja sjálfum / sjálfri þér trú um að þú hafir fundið hann.

- Að vita að maður veit ekki neitt er fyrsta skrefið til að vita eitthvað.

- Trúarbrögð eru tilraunir okkar til að útskýra hið óútskýranlega. Þessar tilraunir eru ekki sérdeilis vel heppnaðar.

- Vík er best milli vina og fjörður milli frænda (þ.e.: engu máli skiptir hversu vel þér kemur saman við aðra persónu; ef þú ert alltaf að umgangast hana verður hún fljótlega þreytandi).

- Trúarbrögðin eru eins og skólar. Og hin uppljómaða sál er eins og brautskráður nemandi sem þarf ekki að ganga í skóla framar.

- Ein veigamesta en þó mest sögulega hunsaða (retóríska) spurning Krists hljóðar svo: "Vitið þér ekki að þér eruð guðir?"

- Sól hins hreina, friðsama, alkærleiksríka, almeðlíðunarfulla hjarta er okkar rétta eðli. Það eru aðeins skýjaflákar hugans sem hylja þessa dýrðarsól.

- Staðurinn sem þú ert staddur / stödd á einmitt núna er nákvæmlega rétti staðurinn til að taka næsta skref fram á við.

- Sjaldnast er tryggð sýnd í stóru ef ei er sýnd í smáu.

- "If God brings you to it, He will bring you through it."

- Dauðinn er ekki til - aðeins formbreyting.

- Trúarbrögð eru fyrir fólk sem óttast helvíti. Trú er fyrir þá sem hafa verið þar.

- Skoðaðu eigin galla með sperrt augu, en galla annars fólks með lokuð augu.

- Himnaríki og helvíti eru ekki staðir, heldur hugarástand.

- Kærleikur er ekki tilfinning eins og væntumþykja. Hann er kosmískur veruleiki; lögmálið sem heldur öllum hlutum í réttum hlutföllum við aðra hluti.

- Það er engin fátækt eins og græðgin. Það er ekkert ríkidæmi eins og nægjusemin. Það er enginn fengur eins og gjafmildin. Það er enginn sigur eins og fyrirgefningin.

- Það sem þú vilt læra skaltu kenna öðrum. Það sem þú vilt öðlast skaltu gefa öðrum.

- Hugsunin er öxullinn sem öll veröldin snýst um - til góðs og ills.

- "There´s enough for everyone´s need, but not for everyone´s greed." (Gandhi).

- Guð er ekki kristinn. Hann er ekki múslími. Hann er ekki hindúi (o.s.frv., o.s.frv.).

- Burt með eftirsjá og von. Inn með núið.

- Hvers vegna að vera aðeins karl eða kona þegar hægt er að vera hvort tveggja?

- Guð getur ekki sagt þér sinn sannleika fyrr en þú hættir að segja honum þinn.

- Rétt gildismat er torfundnasti hlutur í heimi. Eða hvers vegna metur fólk gull meira en brauð? Er hægt að seðja hungrið með gulli?

- Hugsaðu ekki um hvað þú getir fengið út úr samskiptum þínum við annað fólk. Hugsaðu heldur um hvað þú getir sett í þau.

- Ef eitthvað er á annað borð þess virði að vera gert, þá er það þess virði að vera gert vel.

- Gerðu það sem gera þarf vegna þess að það þarf að gera það - og blandaðu ekki óþarfa hlutum eins og tilhugsun um ávexti (góða eða slæma) gjörða þinna inn í dæmið.

- Varmennið geipar um eigin góðverk.

- Farðu ekki í manngreinarálit. Farðu ekki einu sinni í dýrsgreinarálit. Vertu eins og sólin sem skín jafnt á allar verur.

- Fávitringurinn bukkar sig fyrir metorðunum. Vitringurinn bukkar sig fyrir öllu.

- Það er ekki hægt að útiloka sólarljósið frá sér. Það er aðeins hægt að loka augunum fyrir því. Eins er um ljósið hið innra. 

- Eilíf glötun og ævarandi dauði eru helberir hugarburðir. Allir munu frelsast að lokum.

- Illyrðið er eins og nagli sem negldur er í tréverk. Það er hægt að fjarlægja naglann, en gatið sem hann gerði er ekki hægt að fjarlægja.

- Vitringurinn sem geymir góð ráð í hjarta sér getur séð í fábrotnum trjám og steinum forkunnarfagra gimsteina, en heimskinginn sem ekki veit nægilega mikið til að hafa taumhald á hjarta sínu er blindur jafnvel á stórfenglegar gullhallir.

- Trúarbrögðin eru eins og læknarnir. Hið æðsta takmark þeirra er að gera sig óþörf.

- Þróunin gengur ekki þannig fyrir sér að hið æðra sigri hið lægra. Hún gengur þannig fyrir sig að hið æðra innlimar hið lægra.

- Skynsemi án innsæis er blind. Innsæi án skynsemi er heimskt.

- Fyrst vitsmunir - svo uppljómun. Það er hin heillavænlega röð hlutanna.

- Öll aðgreining er vilkvæm (arbítrer), hvort sem er í tíma eða rúmi. Til að gera fulla grein fyrir tilurð og gerð eins ánamaðks dugar ekkert minna en að rekja tilurð og gerð alls alheimsins.

- Enginn er hæfileikinn án æfingar. Ef einhver er öðrum færari í einhverju, þá þýðir það aðeins að hinn færari hefur eytt meiri tíma í að æfa sig - ef ekki í þessari jarðvist, þá í fyrri jarðvistum.

- Það er sama hvað þú fæst við - það verður ætíð einhver þér fremri í því.

- Nýttu það sem í þér býr, hvort sem það er mikið eða lítið. Ef aðeins þeir fuglar sem syngdu best fengju að syngja, þá yrði ansi hljótt í skóginum.

- Öll góð áform eru fánýt ef þau komast ekki af áformsstiginu.

- Og að lokum: öll spakmæli sem mannkynið þarfnast hafa verið sögð. Nú er bara að fara eftir þeim.

 

 

Sex milljarðar þjóna

Stundum heyrist sú umkvörtun að Guð geri ekki nóg til að laga hið víða bágborna ástand heimsins.

En þetta er ekki nema eðlilegt. Hví ætti Guð að laga allt sem úrskeiðis fer í veröldinni, úr því Hann hefur sex milljarða þjóna til að gera það fyrir sig?

 

Lárétt skipting - ekki lóðrétt

Sú skoðun er þrálát meðal margra aðhyllenda flestra svokallaðra ´æðri trúarbragða´ að þeirra tiltekna trú sé sú eina ´rétta´ og guðiþóknanlega. Og enn fleiri eru þeir sem viðurkenna reyndar að sitthvað kunni að vera til í öðrum trúarbrögðum, en að sín tiltekna religjón sé samt sem áður sú eðlasta og mest mannbætandi af þeim öllum.

Frá mínum sjónahóli séð er þetta áþekkt og með hina svonefndu ´kynþætti´ sem mannkynið á meintlega að vera skipt í. Það hefur komið á daginn að það er miklu meiri munur á einstaklingum innan sama ´kynþáttar´ en á einstaklingum mismunandi ´kynþátta´. Og gildir það ekki einnig um trúarbrögðin? Eru ekki fífl og varmenni innan vébanda allra trúarbragða? Og eru ekki sömuleiðis vitringar og göfugmenni innan vébanda allra trúarbragða?

Þetta er hægt að tákna með því orðalagi að hið rétta og sanna (og hið illa og ósanna) í trúarbrögðunum skiptist lárétt en ekki lóðrétt - það er: skiptingin er milli hinna aðskiljanlegu einstaklinga allra trúarbragða, en ekki millum trúarbragðanna sjálfra. Það er fólk sem er gott og hreinlynt (eða öfugt) - ekki trúarbrögð. - Að segja að t.d. kristindómurinn sé góð trú eða slæm er álíka vitrænt og að segja að t.d. rússneska þjóðin sé góð ellegar slæm.

 P.s. Flestir málsmetandi vísindamenn eru nú þeirrar skoðunar að tilvist ´kynþátta´ sé tómur hugarburður. Og er ekki svipað farið um hugtakið ´trúarbrögð´ þegar það er notað til að tákna hinar ýmsu kvíslir sem trúarelfu mannkynsins er skipt niður í? Byggist sú skipting ekki bara að mestu leyti á vilkvæmni (arbitrasjón)? Er til nokkuð sem heitir ´kristindómur´ eða ´búddismi´ o.s.frv. út af fyrir sig, í renkultur, sem klárlega afmörkuð og aðgreinanleg fyrirbæri? Er ekki hér sem víðast annars staðar einungis um að ræða mismunandi litbrigði af gráu, en hvergi svart né hvítt? - Sagt hefur verið um hindúismann að hann sé ekki ein trú, heldur mörg þúsund. Og áþekkt virðist mér farið um kristindóminn, búddismann og öll önnur megintrúarbrögð heimsins. Jafnvel mætti ganga svo langt að fullyrða að trúarbrögðin séu eins mörg og trúfólkið er margt.

 

Misheppnuð - en þó ekki

Ekki þarf langa og stranga íhugun til að sjá að við manneskjurnar erum að flestu leyti mislukkuð sköpun frá sjónarmiði líkamsþróunar.

Hugsið bara málið: við getum ekki hlaupið hratt; við getum ekki flogið; við höfum slæma sjón, lélega heyrn og slælegt lyktarskyn; við höfum engan feld frá náttúrunnar hendi; við höfum engar klær eða vígtennur til að verja okkur með, og þannig mætti áfram telja.

En þrátt fyrir alla þessa líkamlegu annmarka, þá hefur okkur auðnast að leggja undir okkur jörðina með þeim hætti sem engin önnur lífvera hefur komist nálægt frá upphafi vega.

Er ástæðan mögulega sú að við manneskjurnar erum þrátt fyrir allt í besta samhljómnum við hið raunhlíta meginmarkmið þróunarinnar, sem snýst um að útvíkla greind og aðra vitundareiginleika og líkamann aðeins að því marki að hann geti best borið sívaxandi vitund?

Eða eru slíkar hugrenningar bara sveimhugapælingar?

Geigvænlegar tölur

Ég var að hlusta á Spegilinn á Rás tvö um daginn þar sem meðal annars var fjallað um jafnréttismál. Þar komu fram upplýsingar sem slógu mig afar illa: konur inna af hendi 2/3 allrar vinnu í heiminum, en uppskera fyrir vikið einungis 11% launanna sem greidd eru í veröldinni.

Hugsa sér! Tvo-þriðju hluta stritsins en aðeins skitinn tíundahluta launanna!

Þessu ástandi verður að snúa við með öllum tiltækum ráðum. Svonalagað gengur bara ekki.

Hamingjan er ekki markmiðið

Þegar ein helsta hetja mín, söngvaskáldið bandaríska Bob Dylan, var eitt sinn spurður að því í blaðaviðtali hvort hann væri hamingjusamur, þá svaraði hann eitthvað á þessa leið: "Happy? What´s the point of being happy? Anyone can be happy."

Og það er einmitt lóðið. Hvaða þulli sem er getur verið hamingjusamur. En tilvera vor á þessari jörð snýst ekki um hamingju í skilningnum ánægja eða þægindi eða vellíðan. Hún snýst um andlegan vöxt. Og andlegur vöxtur á sér stað alveg jafnt - og jafnvel miklu fremur - í gegnum hrakfarir og vanlíðan eins og í gegnum velfarnað og ánægju.

"Misery can be the greatest eye-opener" sagði vitur manneskja eitt sinn. Mannvera sem á við eintóma hamingju og sjálfsánægju að búa hefur engan hvata til sjálfsskoðunar né sjálfsgagnrýni né sjálfsbetrunar - svo ekki sé minnst á þá staðreynd að síhamingjurík manneskja getur aldrei fundið til með öðrum sem þjást. Vér líðum og kveljumst nefnilega ekki aðeins okkar sjálfra vegna, heldur einnig eða jafnvel aðallega (þegar vér erum komin nógu langt á hinni andlegu þroskabraut) annarra vegna. Eilíf hamingja og gleði getur aldrei orðið hlutskipti vort fyrr en allar aðrar verur í alheiminum njóta einnig eilífrar hamingju og gleði.

 

Búum til betri heim!

Landsmönnum öllum óska ég gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári, með þeirri uppástungu að við tökum okkur öll til og strengjum þess hátíðlega heit að láta einhverja þúsundkalla renna mánaðarlega til hjálparstarfs að eigin vali á nýju ári. Þótt margir eigi vissulega við þröngan kost að búa, jafnvel á okkar ríka Íslandi, þá erum við örugglega öll aflögufær um eitthvað.

Gleðileg jól!

Hræsni og tvískinnungur - eða hvað?

Sannkristið fólk sækir messu á hverjum helgidegi, þylur bænir kvölds og morgna til að biðja Guð um handleiðslu, sálarstyrkingu og blessun, lofar öllu fögru um að lifa kærleiksríkara og Guðiþóknanlegra lífi - og hvað gerir þetta ágæta fólk svo þegar Guðshúsaheimsóknum og bænum sleppir, og sest er að matarborðinu? Jú, það gúffar langflest í sig kjöti af dýrum sem myrt voru í þeim eina tilgangi að seðja hégómlegt hungur í fæðu sem enginn þarf á að halda og er jafnvel skaðleg fremur en hitt.

Er hægt að kalla þetta annað en tvískinnung og hræsni?

(Rétt er þó að taka fram að þetta á ekki aðeins við um kristið fólk, heldur gildir þetta líka um obbann af áhangendum flestra annarra trúarbragða, svo og meirihluta þess fólks sem engin trúarbrögð aðhyllist. Og vinsamlegast athugið að ég er ekki að gera lítið úr Guðræknisiðkunum - aðeins að benda á visst misræmi milli trúarathafna og hversdagsbreytni þorra þeirra sem slíkar iðkanir hafa fyrir hendi).

Hví dó Kristur á krossinum? - Mínar ígrundanir

Já, ég veit að ég er að rjúfa það hátíðlega strengda heit mitt að hætta þessu bloggveseni - en skiftarvaðallinn er bara orðinn mér svo eðlislægur að líkja mætti við óstöðvandi kæk. Fullljóst er það mér að þýðingarmestu hluti veraldar er ekki hægt að orða á mannlega tungu - en mannleg tunga hefur þó sitt takmarkaða notagildi, svo framarlega sem við tökum hana ekki of alvarlega né misbeitum henni.

Í dag ætla ég, líkt og titillinn gefur til kynna, að viðra hugleiðingar mínar um það hví Kristur kvaldist og dó á krossinum. Það sem á eftir fer er mikið viðbætt endurtekning á athugasemd sem ég gerði við mína fyrri grein um krossdauða frelsarans:

Hið næsta sem ég kemst skynsamlegum skilningi á píslarsögu Krists er að hún sé allegóría fyrir þær ægilegu andlegu þjáningar sem við verðum öll að ganga í gegnum til að öðlast ´Kristsvitund´ (þ.e. guðdómlegt ástand kærleika, einingar og samúðar með öllu sem er). ´Að drekka syndabikar mannkyns´ er þannig tákn fyrir það að horfast óveigranlega í augu þeirrar skelfilegu illsku sem í mannshjartanu býr, ásamt kvölunum og sorgunum sem af þeirri illsku leiða. Sérstaklega á þetta við um illskuna sem í brjósti manns sjálfs dvelur, sama hve heilagur maður þykist vera á hinu ytra borði. En slíkur dagljós skilningur á hinu illa er fyrsta skrefið í þá átt að vinna bug á því - maður verður fyrst að þekkja óvininn til að geta ráðist til atlögu gegn honum.

Þjáningarvegur frelsarans (Via Dolorosa) symbólíserar þá hræðilegu innri baráttu sem hinn tilvonandi Kristsgervingur (þ.e. ég og þú og allt annað fólk í heiminum) þarf að heyja við jafnt innanaðsprettandi sem utanaðkomandi illsku: hefnigirni, reiði, hatur, eyðingarfýsn o.s.frv. - en til hins illa telst líka hversdagslegri mannlegur breyskleiki svo sem óþolinmæði, öfund, efasýki, örvænting, kvíði, depurð, sektarkennd, eftirsjá o.s.frv., o.s.frv.

Og hver er svo leiðin til að sigrast á allri þessari illsku, öllu þessu böli, öllum þessum þjáningum? Jú, hún er sú að sigrast alls ekki á því! - a.m.k. ekki með valdi eða baráttu. Aðeins í fullkominni undirgefni og eftirgjöf við vonskuna liggur vegurinn til að yfirbuga vonskuna. Þetta er hið dásamlega en jafnframt hið ægilega og hryllilega við frelsunarferil mannsins undan hlutskipti venjulegs jarðorms uppí hinar dýrðlegu Kristshæðir.  En þessi afstaða, að veita hinu illa enga mótspyrnu, rennur vanalegast ekki upp fyrir manneskjunni fyrr en eftir langa og grimmilega sálarorrustu, þar sem mannveran reynir ítrekað (og árangurslaust) að sigra hið illa utan sín og innan með hinu eina sem í raun viðheldur hinu illa, þ.e. valdi og andspyrnu. En þetta myndi hinn vísi síst gráta, þar sem mótspyrnuviðhorfið er iðulega óhjákvæmilegur undanfari eftirgjafarviðhorfsins. Mannveran lærir oft og einatt ekki öðruvísi en með því að reka sig á vegg.

Hæst nær þjáningin svo á Golgata, í sjálfri krossfestingunni. Þegar allt virðist svonlaust, þegar aðskilnaðurinn frá ljósinu og öllu því sem gott er virðist algjör, þegar myrkrið, illskan og kvölin virðast einráð - þá gerist kraftaverkið: náðin streymir fram,´hinn gamli Adam´ gefur upp andann og nýr maður fæðist, algóður, alréttlátur og alkærleiksríkur. Þetta er hin innri, esóteríska merking krossdauðans og upprisunnar, og kann að hljóma sem óraunsætt og sveimhugalegt ævintýri, en er þó það dýrðarhlutskipti sem okkar allra býr: að verða fullkomin; að raungera okkar innsta, sanna og guðdómlega eðli í deiglu svartasta myrkurs og dýpstu þjáninga. Og Kristur vísar leiðina, með tárum sínum og blóðugum sveita.

Kristur er þannig tákngervingur okkar allra. Kvalir og sorgir hans eru kvalir og sorgir okkar, en á allt annan hátt og miklu dýpri hátt en þann sem kirkjan hefur matreitt ofan í okkur sl. tvöþúsund ár, með þá of-bókstaflegu túlkun í fararbroddi að Kristur hafi dáið til að forða okkur frá þeim eilífa dauða sem ´erfðasyndin´ hefur í för með sér.

Þá er þessari hugleiðingu lokið. Lesendur verða að afsaka hve óljós og þvælingsleg hún er - orsök þess er einfaldlega sú að ég er hér að fjalla um efni sem er í raun of stórt fyrir orð.

Nú er ég hættur þessu rugli! (Undirtitill: Frelsaður undan fargi orðanna)

Hérmeð lýsi ég því yfir að ég er hættur þessari bloggvitleysu - eða ætla a.m.k. að taka mér langt frí frá henni!

Ástæðan er sú að það er sífellt betur að renna upp fyrir mér að ekkert af því sem mestu máli skiptir í veröld þessari verður með orðum tjáð.

Svo langt mætti jafnvel ganga að segja að ég sé kominn með ógeð á tungumálinu sjálfu - þessum stirðbusalega, ónákvæma og fátæklega tjáningarmiðli. Hvernig getur fólk haldið að það sé að miðla einhverju af viti þegar það brúkar þetta hundómerkilega drasl sem tungumálið er?

Því hyggst ég héreftir takmarka skraf mitt og skrif við hið allranauðsynlegasta - og þá helst leysa frá tunguhaftinu þegar ég spenni greipar og bið hann gvuð um að setja meiri visku í hausinn minn og meiri kærleika í hjartað mitt.