Kristur er vitundarástand - ekki persóna!

Að persónugera kristsvitundarsólina, sem bálar dýpst inní hjarta sérhverrar mannveru, í fígúru einnar sögulegrar manneskju (Jesú frá Nazaret), eins og kirkjukristindómurinn hefur gert í bráðum tvöþúsund ár, er ekkert minna en hrapalleg flónska.

Og það er meira að segja mjög skaðleg flónska, því að sú trú að maður öðlist sáluhjálp á vikarískan hátt, þ.e. með því að beygja sig og bukka fyrir einhverjum ytri anþrópómorfískum ´frelsara´ og veita ´fórnardauðafriðþægingu´ hans viðtöku, getur ekki annað en dregið athygli manns og elju frá hinni einu sönnu sáluhjálp, sem er í því fólgin að vinna dyggilega að því upp á eigin spýtur (studdur náð Guðs, ef maður vill slíkt fulltingi þiggja - því ekki þurfa allir á því að halda) að fjarlægja allt það innra með manni sem skyggir á hina guðdómlegu sunnu í brjóstinu.

Með öðrum og miklu færri orðum þá kemur bjargræðið allt saman innan frá og á beinan hátt - ekki utan frá og á óbeinan hátt, eins og kristin kirkja hefur reynt að lemja inní toppstykkin á okkur um aldir.

Jesús frá Nazaret var upphaflega sæmdur sómaheitinu ´Kristur´ ekki vegna þess að hann væri einhver guðlega útvalinn Messías og mannkynsfrelsari, heldur aðeins og einfaldlega til að gefa til kynna að honum hefði (líkt og öllum öðrum miklum andlegum meisturum mannkynssögunnar) tekist að hrinda burt úr hjarta sínu öllu því sem byrgði sýn á kristsröðulinn er innst í brjósti hans brann - og er brennur í dýpsta hjartahelgidómi okkar allra, karla sem kvenna, góðra sem slæmra, trúaðra sem trúlausra, ´guðlegra´ sem ´óguðlegra,´ í austri sem í vestri.

Sannur kristindómur felst ekki í því að játa nokkrar dogmur eða kennisetningar né í því að trúa á óskeikulleika ´ritningarinnar´ svokölluðu, og hvað þá heldur í því að undirkasta sig nokkurri geistlegri valdastofnun, heldur er hann einfaldlega í því fólginn að heiðra og tigna kristssólina undursamlegu sem logar í hjarta hverrar einustu manneskju sem fæðst hefur á jörðinni ellegar mun fæðast á henni.

Og ofantéð ´brotthrinding alls þess sem hylur sýn á kristssólina´ er það sem við erum öll kölluð til að afreka, fyrr eða síðar - ef ekki í núverandi jarðvist þá í einhverri komanda.

Við erum ekki kölluð til að tilbiðja Jesú Krist (þótt fólk geti vissulega gert það ef því er einhver hugarhægð í slíku) heldur til að verða sjálf kristar - hvert eitt og einasta okkar!

Eða sagði Jesús ekki sjálfur að við værum öll guðir, og að við værum ljós heimsins, og að meiri verk en hann hefði gjört myndum við gjöra?

Burt með allt þvaður og þrugl um ´synd´! Þú ert enginn ´syndari´og hefur aldrei verið - þú ert guðdómurinn í mannslíki! Og láttu engann segja þér að þú sért nokkuð minna en það!

Þeir sem eyru hafa að heyra, þeir heyri!

Hver er leiðin handa mér og þér?

Allt frá því ég fór fyrst að garfa af alvöru í svokölluðum ´andlegum málefnum´ hef ég einarðlega veigrað mér við því að kommitterast nokkrum ákveðnum trúarbrögðum eða andlegum hreyfingum, í þeirri sannfæringu að með slíku væri ég að lýsa óbeint yfir frati á öll önnur trúarbrögð og andlegar hreyfingar. Ég hef viljað sækja það sem mig lystir í alla hugsanlega spiritúala strauma og stefnur, án þess að binda mig nokkrum þeirra öðrum fremur.

En upp á síðkastið hafa runnið á mig tvær grímur hvað þessa afstöðu mína varðar.

Við getum tekið líkingu af íþróttum: til þess að verða virkilega góður á þeim vettvangi verður maður alla jafna að velja eina og aðeins eina íþróttagrein og halda sig við hana. En er maður nokkuð að gefa skít í aðrar íþróttagreinar, og lýsa því yfir að þær séu rangar, með því að kjósa að fókusera á einhverja eina þeirra?

Fæstir myndu svara þeirri spurningu játandi.

Og svipað held ég að það sé með religjónir og andlegar hreyfingar: það er vel hægt að bera djúpa og ósvikna virðingu (jafnvel lotningu) fyrir öllum þeim spiritúölu leiðum sem annað fólk kann að kjósa, þótt maður velji prívat og persónulega að fylgja einhverri einni ákveðinni leið.

Og við getum dregið annan lærdóm af ofangreindri íþróttalíkingu: eins og sagt var hér að ofan verður fólk nánast alltaf að halda sig staðfastlega við eina íþróttagrein til að ná árangri; það er ekki á færi annarra en ofurmenna að skara framúr í fleiri en einni sportgrein.

Og gæti það ekki verið svipað með hina andlegu hlið tilverunnar: að til þess að taka verulegum spiritúölum framförum verði maður að hætta að snuðra út um allar trissur andlegra málefna, heldur leita þess í stað vel og vandlega að þeirri spiritúölu leið sem höfðar mest til manns og hentar manni best, og hella sér síðan af öllum lífs og sálar kröftum út í þá leið þegar hún er fundin, og horfa hvergi til baka?

Hér á ágætlega við að vitna í velþekkta líkingu af manni sem er að grafa fyrir vatni: að grafa margar litlar holur er ekki til árangurs fallið; það er miklu afraksturslíklegra að grafa eina stóra holu.

En að þessu sögðu þá vaknar spurningin: hver er sú leið sem best hæfir mér og þér (þ.e. að því gefnu að maður verði að velja sér einhvern einn vissan andlegan veg, sem er auðvitað ekki hafið yfir allan vafa)?

Þú ert eina manneskjan sem getur svarað þeirri spurningu fyrir þitt leyti.

Fyrir mína parta verð ég að viðurkenna að ég hef enn ekki fundið mína kjörleið um stigu andans. En þó hafa tvær fornar og djúpar andlegar hreyfingar löngum haft einkennilegt seiðmagn fyrir mitt sálartetur: Taóismi og Súfismi.

Það er mín sannfæring, sem ég deili sjálfsagt með mörgu öðru fólki, að enn í dag hafi fátt betra verið skrifað um spiritúöl málefni heldur en hin 2500 ára gamla ´Biblía´ Taóismans, Bókin um Veginn.

Og hvað Súfismann varðar þá þarf maður ekki annað en að lesa ljóð hins óviðjafnanlega persneska súfí-skálds Rúmís (uppi á 13. öld okkar tímatals, ef mér skjöplast ei) til að sjá að þarna er á ferðinni firindjúp og jörmunfögur trúarhreyfing.

En áfram heldur leitin! Ég lofa að láta ykkur vita þegar ég hef fundið mitt ídeala skip til að ferja mig yfir brimskafla og brotsjói jarðlífsins og heim í höfn Móðurinnar miklu . . . ;)

Hvað veldur því að fólk fer gaggalagú?

Hér verða reifaðar í stuttu máli þær sex helstu kenningar um rætur geðveilu sem ég hef rekist á (en þetta er sérstakt áhugaefni mitt, þar sem ég hef sjálfur átt við geðræn veikindi að etja í þónokkuð mörg ár):

1) Boðefnatruflanakenningin : Geðsjúkdómar stafa af truflunum í efnabúskap heilans. Þetta er hin viðtekna kenning í nútíma geðlæknisfræði vestrænni. Annmarkinn á kenningu þessari er sá að hún útskýrir ekki hvernig á þessum meintu boðefnatruflunum stendur. Það kann vel að vera (þótt það hafi ekki verið sannað svo óvéfengjanlegt geti talist) að geðsjúkdómum sé iðulega samfara einhvers konar afbrigðileg heilastarfsemi, en það er algjörlega opin spurning hvað er orsök og hvað afleiðing í þessu efni: eru það heilatruflanirnar sem valda geðveilunni eða geðveilan sem orsakar heilatruflanirnar? 

2) Arfberakenningin: Sinnissjúkdómar stafa af því að þeir eru forritaðir í genin. Kenning þessi steytir á sama skeri og flestar áþekkar teoríur um arfbundnar orsakir mannlegra eiginda: hún hefur aldrei verið sönnuð vísindalega og er jafnvel ósannanleg eftir þeim leiðum. Og ef geðveilur eiga sér genetískar rætur, hverju sætir það þá eins og stundum gerist - og líkt og er t.d. raunin með fjölskyldu móður minnar - að einungis eitt systkinið í stórum systkinahópi veikist á sinni en öll hin sleppa við þau örlög? Og ég get farið með þetta ennþá lengra í tilfelli minnar fjölskyldu: í öllu mínu slekti, hvort sem er í föðurætt eða móðurætt, er aðeins ein önnur manneskja sem er greind með sama krankleika og ég (geðklofa). Það eru undarleg gen sem haga sér með þessum hætti: að stökkva yfir mann og annan og hremma aðeins tvær hræður af mörgum tugum eða hundruðum! – Auk þess eru einkennin hjá mér og móðurbróður mínum svo ólík að þótt geðlæknavísindin dragi okkur í sama greiningardilk þá eru hæpið að tala um að við eigum við sama afmarkaða „sjúkdóm“ að etja. – Það er því engin furða að flestir vísindamenn nú til dags skuli taka þann varfærna pól í hæðina að genetískir þættir séu sennilega aðeins hluti útskýringarinnar á því hvers vegna fólk truflast á geðsmunum: aðrir faktorar (svo sem áhrif umhverfis) eigi líka stóran sess í ráðningu þess huliðsdóms.

3) Tilfinningasársaukakenningin: Geðsjúkdómar stafa af óbærilegum tilfinningasársauka. Nánar útskýrt gengur kenning þessi út á það að fólk „veikist“ á geði til að hlífa sjálfu sér við að þurfa að horfast í augu við yfirþyrmandi tilfinningakvöl sem því er algjörlega um megn að konfrontera á beinan hátt. Heilinn taki semsagt til þess bragðs að spinna upp allskyns fantasíur sem eiga sér enga stoð í raunveruleikanum, og þetta geri hann til að vinna það miskunnarverk að draga athygli eiganda síns frá kremjandi og (bókstaflega) óþolandi tilfinningalegum sársauka. Þessi kenning kveður svo á um að það sé ekkert að heilastarfseminni sem slíkri : heilinn sé þvert á móti að vinna sitt hlutverk óaðfinnanlega og dásamlega með því að dikta upp óra sem eru bráðnauðsynlegir til að vernda „sjúklinginn” fyrir hinni gersamlega óbærilegu tilfinningaþjáningu sem leynist í brjósti hans. 

4) Meltingartruflanakenningin : Geðsjúkdómar stafa af röskun í meltingu. Kenning þessi kveður á um að orsakaferli geðsjúkdóma sé nokkurn veginn á þessa leið: 1) Eitthvað veldur því að meltingin veiklast á þann veg að meltingarvegurinn getur ekki losað sig nógu fljótt og vel við eiturefni, 2) Eiturefnin safnast upp í meltingarveginum og berast að lokum út í blóðrás og taugakerfi, 3) Eitrunin berst með taugakerfi og blóðrás upp í heila og veldur þar röskun sem leiðir svo aftur til geðsýki.  - Rétt er að taka fram að kenning þessi er almennt ekki viðtekin af læknasamfélagi vesturlanda, og virðist á yfirborðinu býsna hæpin, þótt það sé vitanlega engin afsönnun á henni.

5) Andlegheitakrísukenningin : Geðsjúkdómar stafa af því að hinir geðveiku eru staddir í einhvers konar andlegri eða trúarlegri krísu. Geðveila sé þannig í eðli sínu einungis það að þeir sem af henni þjáist hafi óvart og óforvarandis sokkið ofan í veruleika dýpri hinum efnislega : þ.e. hið mikla regindjúp tilverunnar sem yfirborð efnisheimsins hylur „venjulegu“ fólki sjónum. Munurinn á sinnissjúkdómum (svo sem geðklofa) annars vegar og andlegri og trúarlegri reynslu dýrlinga og dulspekinga hins vegar sé semsagt ekki eðlismunur heldur aðeins stigsmunur; munurinn liggi einungis í því að hið síðarnefnda er heilbrigt og hættulaust en hið fyrrnefnda óheilbrigt og válegt. Þessu hefur verið lýst þannig á myndrænan hátt : dulspekingar og dýrlingar og jógar og aðrir slíkir eru mannverur sem sigla á hafi andans örugglega í traustum bát, en geðsjúklingar eru fólk sem sekkur á bólakaf ofan í þennan útsæ andans og drukknar í honum.  - Önnur líking er sú að jógar og mystikerar o.s.frv. fægi og pússi rúðu sálarinnar hægt og vandlega, en geðklofinn taki sé múrstein í hönd og mölbrjóti sálarrúðuna. Semsagt: enginn eðlismunur, heldur einvörðungu sá munur að hið fyrrtéða er heilbrigt og uppbyggilegt en hið síðara ekki.Til stuðnings teoríu þessari má benda á að trúarlegt og spiritúalt innihald er mjög algengt í mörgum geðveilutilfellum (sérstaklega í geðklofa) : fólk heyrir og sér og ræðir við engla og andaverur og jafnvel Guð sjálfan, o.s.frv. – og finnst það jafnvel vera statt mitt í hinni erkitýpísku baráttu Guðs og djöfulsins, eins og átti sér stað í mínu tilviki.  

6) Andsetningarkenningin : Geðveila stafar af ásókn illra anda. Þessi forna trú er af langflestum vesturlandabúum nútímans afgreidd sem argasta hjátrú. En við ættum að mínum dómi ekki að vera of fljót á okkur að afskrifa hana með öllu, þar sem „minna þróuð” samfélög um allan heim á öllum tímum hafa aðhyllst hana. Og er það nokkuð algjörlega út í hött að spekúlera hvort „raddirnar,” sem margir geðklofasjúklingar heyra í höfði sér, gætu sprottið úr andaheimum? Mín eigin reynsla virðist alls ekki útiloka það, því þegar ég hef sokkið hvað dýpst ofan í geðbilunina þá hafa streymt  inn í kollinn á mér allskyns hugsanir, kenndir o.s.frv. sem mér finnst að eigi sér upptök sín alls ekki í mínum huga heldur í einhverju utan hans. Og já – ég dreg ekki dul á það að þegar ég var sem allraveikastur fylltist ég um nokkurra daga skeið ólýsanlega hræðilegri tilfinningu um að eitthvert skelfilega ljótt og illviljað afl utan sjálfs mín væri að reyna að hremma sálu mína og knýja mig til ósegjanlegra hryllingsverka. Var þetta allt saman hrein ímyndun? Enn þann dag í dag er ég alls ekki viss . . .

En hver er þá niðurstaða mín hvað varðar orsakir geðsjúkdóma? Hún er einfaldlega sú að það er engin niðurstaða : allt það sem ég hef fjallað hér um að ofan eru aðeins kenningar, teoríur, hýpóþesur. Orsakir sinnissýki verða að teljast óþekktar, jafnvel sprenglærðustu sérfræðingum á þessu sviði. 

 En kannski liggur svarið í því að taka allar kenningarnar gildar: ein kenningin getur átt við í einu tilviki og önnur í öðru, o.s.frv. Og svo er auðvitað til í dæminu að fleiri en ein teoría eigi við í sumum tilfellum, og jafnvel allar sex.

Margir kunna að vera ósammála ýmsu af því sem hér að ofan hefur verið sett fram; sérstaklega hef ég hætt mér út á hálan ís í umfjöllun minni um ´arfberakenninguna´. En tilgangurinn með skrifum þessum er ekki að veita skýr og óyggjandi svör við því hvað orsaki sinniskrankleika, enda eru slík svör ekki til – ekki enn sem komið er að minnsta kosti! En ef skrifin hafa vakið fólk til umhugsunar um ýmislegt sem það hafði ekki leitt hugann að áður, þá lít ég svo á að tilganginum sé náð.

Aðkeypt ull eða heimaspunnin hör?

(Eftirfarandi er grein sem birtist eftir mig í Lesbók Morgunblaðsins fyrir allmörgum árum síðan. Ég hendi henni hér með inná bloggið í trausti þess að hún geti orðið einhverjum lesendum til uppljómunar - og kannski fyrst og síðast skemmtunar.)

UM MÁLSTEFNU þjóðarinnar hefur alla tíð staðið nokkur styrr. Eru þeir ófáir sem hafa orðið til að gagnrýna hana og lýsa yfir að sá siður Íslendínga að smíða nýyrði yfir alla skapaða hluti í stað þess að taka lán úr nágrannamálunum sé vegvísir á glapstigu. Þessi árátta þjóni einungis því marki að bála upp í landanum nesjamennsku og kotungshugsun með því að torvelda honum aðgáng að alþjóðlegri samræðu um vísindi og menníngu, auk þess sem íslensku nýsmíðarnar séu oftast nær klaufalegt, óþjált og íllskiljanlegt klastur. Nýyrðanevrósan frónska sé enda fáheyrð sérviska sem ekki hvarfli að neinni annarri heilvita þjóð að stunda, og með öllu ótækt að láta Íslendínga líða á þennan hátt einúngis til að ata ekki út hreinleika-hégiljur þröngsýnna þjóðbelgíngsfauska.

Þar sem skoðanir í þessa veru eru allútbreiddar hyggst ég hér skoða þær ofan í kjölinn og aðgæta hvort þær eigi við nokkur rök að styðjast.

Það er fráleitt nokkur sér-íslenskur molbúaháttur að mynda nýyrði yfir nýtilfundin hugtök og fyrirbæri. Öllum lifandi málum er slíkt nauðsynlegt ef þau eiga ekki að staðna og úreldast, og þar eru túngur grannþjóða okkar í Evrópu vitanlega eingin undantekníng. Munurinn á nýyrðasmíð Íslendínga og nágrannaþjóðanna er einúngis sá að mörlandinn hagnýtir sér innlenda stofna en grannarnir leita í smiðju hinna "klassísku" fornmála vesturlanda, latínu og forn-grísku.

Sú fullyrðíng að íslensku nýyrðin séu iðulega toginleitari og stirðari í munni en grísk-latneskar samsvaranir þeirra stenst í flestum tilfellum einga nánari skoðun. Eru t.d. ´valddreifíng´og ´iðnvæðíng´ toginleitari en latnesku lánghundarnir ´decentralisation´ og ´industrialisation,´ sem enskumælandi þjóðir ásamt fleirum verða að burðast með? Eru ´hljóðlíkíng´ og ´heilaritun´ stirðari í munni en forn-grísku flykkin ´onomatopoetikon´ og ´electroencephalographia´, sem grannþjóðir okkar neyðast sömuleiðis til að dragnast með? Að vísu eru þetta eilítið öfgakennd dæmi, og vissulega finnast dæmi á gagnstæða lund, en tilhneigíngin er þó ótvírætt í þessa átt. Íslenskir nýyrðasmiðir hafa ævinlega kostað kapps um að hafa afurðir sínar sem knappastar, liprastar og svifléttastar.

Staðhæfíngin um að íslensku nýyrðin séu yfirleitt klúsuð og torskiljanleg miðað við hinar grísk-latnesku hliðstæður er einnig á ærið gljúpum grunni reist. Reyndin er sú að einfaldar og gagnsæjar nýmyndanir af innlendum stofnum gera alþýðunni margfalt auðsóttara að fylgjast með allri umræðu um fræðileg efni og fleira en ef hún þarf að slabba sig í gegnum einhvern hrognagraut úr löngu útdauðum og þvísemnæst óskyldum túngum. Þeir sem t.a.m. óskuðu þess að íslenskir vísundar snökkuðu um "etíólógíu osteóporósisar" og "skatólógíska pólemikk um kólesystektómískar praktíséríngar í selenólógísku spasjal-kontexti", í staðinn fyrir "orsakir beinþynníngar" og "saurugar ritdeilur um framkvæmdir gallblöðrubrottnáma á túnglinu" gætu naumast verið mjög áfjáðir í að örva almenníng til vángaveltna um téð málefni. Nýyrðasköpunin er Íslendíngum í blóð borin, því þeim er fyrirmunað að sjá nauðsyn þess að kalla hlutina eitthvað annað en þeir eru.

Sá grunur læðist óhjákvæmilega að manni að dekur og dufl vestrænna vísindamanna og menníngarvita við fornaldartúngurnar sé ekki sprottið fyrst og fremst af sókn í hagkvæmni, heldur liggi aðrar veigameiri hvatir þar að baki; svo sem ásælni í að sveipa hugðarefni sín helgislikju torræðninnar í augum sljóviturs múgsins. Það er velþekkt söguleg staðreynd að óþveiginn pöbullinn hneigist til að góna með lotníngu á hvert það migt mektarborgaranna sem hann þekkir hvorki kjamma né dindil á, sbr. tignun hans á dulrúnum, galdragauli og ankannalegu skánkaskaki allrahanda töfralækna, sjamana og seiðskratta í frumstæðum þjóðfélögum á ýmsum tímum. Ekki svo að ég ætli að væna vestræna broddborgara nútímans um að dylja innihaldsleysi og loddaraskap með þokubrellum og hátimbruðu elítublöðrusnakki, en það getur á hinn bóginn aldrei sakað að láta sauðahjörðina bera sem djúptækasta og beljufrómasta virðíngu fyrir manni. En við skulum ekki fara nánar út í þessa sálma að sinni, enda nokkuð utan við meginefni pistilsins.

Allt þetta tal um orðarfleifð Rómverja og Hellena leiðir okkur hins vegar til að íhuga næst þá röksemd gegn nýyrðastefnunni, að hún ali upp í Íslendíngum afdalaþeinkjandi útúrboruhátt með því að gera þá stjarfari í sporunum á dansgólfi alþjóðlegra samskipta. Bakvið þennan málflutníng liggur nefnilega sú trú að grísk-latnesku "alþjóðaorðin" svokölluðu séu nk. lingua franca sem geri fólki fjölmargra þjóðerna kleift að skilja ræður og rit hvers annars um vísindaleg og menníngarleg efni næsta hindrunarlítið. En þetta er því miður argvítugasta hjátrú: útbreiðsla "alþjóðaorðanna" kemur í raun að sáralitlu gagni við að botna nokkuð í skrafi né skrifum útlendínga. Hvað er svo sem feingið með því að grilla í nokkur "alþjóðaorð" á stángli innanum sortuflaum af óræðum annarlegheitum? Það mun ætíð útheimta þrotlaust púl í marga mánuði, ef ekki ár, að verða þótt ei sé nema stautfær í nokkru útlendu sproki, því kjarni túngumála, þ.e. grunnorðaforði og málfræðibyggíng, helst í meginatriðum óhaggaður öldum og árþúsundum saman. "Alþjóðaorðin" fá nálega eingu þarum þokað, auk þess sem þau hljóta ávallt að laga sig að framburði og málkerfi hverrar túngu um sig, og verða þannig oft íllþekkjanleg frá einu máli til annars.

Nei, í stað þess að gæla við þessa ámáttlegu og vonlausu hugsjón, að liðka megi fyrir samskiptum þjóða með því að færa mál þeirra nær hvert öðru, ætti mannkynið að hafa vit til að sópa öllum þjóðtúngum burt af borði alþjóðlegs samneytis og hefja til vegs og virðíngar eitt einfalt og auðlært tilbúið hjálparmál með óþrjótandi möguleika til sköpunar og endurnýjunar (esperantó er þarna ljóslega hæfasti kandídatinn). Þar með væri skilníngsvandi þjóðanna leystur í eitt skipti fyrir öll, og einginn gæti haft minnsta áhuga á því framar hvort þjóðtúngurnar muni þegar fram líða stundir þyrpast á sömu þúfu eða valsa hver í sína vetrarbraut. Og því ekki leingur unnt að amast við málstefnu Íslendínga út frá röksemdum um alþjóðaþel.

Rétt er hér að gaumgæfa tvær mótbárur enn sem ósjaldan hafa gjálpað fram af vörum nýyrðafjenda. Hin fyrri hljóðar svo að mun skjótvirkara og hentugra sé að þiggja orðin erlendis frá, í stað þess að eyða orku og tíma í að hnoða saman innlendum samsvörunum. Þessu er ég alveg hjartanlega sammála (svo beitt sé hæfilegri hártogun og ófyrirleitnum fimmaurahúmor á kostnað bændastéttar): hvaða döngun er svosum í því að heingslast eftir að einhver lúðulakinn drattist til að finna upp dráttarvélina, þegar hægt er að spenna plóginn utanum mölétinn kambinn á blessuðum húðarjálknum honum Blesa gamla? Skárra éld ég það væri nú! (Mórauð spýtíng og klór undir setjandanum.)

Seinni andæfíngin er á þá leið að hin mikla mergð tökuorða sem íslenskan geymir sýni það og sanni að aldrei verði gjörlegt að sníða frónskar spjarir á allt sem hugsað er á jörðu, og því sé nýsmíðabröltið fánýtt og þýðíngarlaust. Með svipaðri rökfræði mætti seigja að úr því ekki reynist unnt að baka allt bakkelsið í eldhúsinu heimavið sé eins gott að brenna brauðofninn.

Óbrjáluð skynsemi seigir okkur að ef nýyrðastefnan væri eingöngu meðal til að svala einþykkju örfárra þjóðrembuseggja og fornaldardýrkenda, eins og andstæðíngar hennar virðast margir staðráðnir í að ímynda sér, þá myndi hún hafa lyppast niður liðinn nár fyrir meira en öld. Að halda túngunni "hreinni" er ekkert markmið í sjálfu sér, enda ógjörníngur að skilgreina hvað telst óflekkað og hvað eigi í þeim efnum. En Íslendíngar mynda nýyrði samt sem áður, einfaldlega vegna þess að iðjan sú er hagkvæm, gjöful og blátt áfram sjálfsögð, líktog að ofan er rakið. Auk þess auðgar það andann og skerpir skilníng að þrífa ekki sjálfkrafa og hugsunarlaust þá merkimiða sem á hraðbergi eru, heldur reyna að brjóta hlutina til mergjar og skyggnast inn í eðli þeirra og orsök í því skyni að finna þeim ný og þjál heiti. En fyrst og síðast snýst nýyrðastefnan um að rækta og varðveita frjómagn og sköpunarmátt móðurmálsins: hina dásamlegu tilfinníngu um að vera hérumbil laus undan öllum festum og fjötrum við mótun málleirsins; geta ýft hann og undið, teygt og togað og hert og hamrað í nánast hvaða kostulegu kynjamyndir ellegar skínandi skartmuni sem lystin stendur til. Þessa frelsiskennd og frjósemi í sinni þekkir einginn er aldrei gerir annað en míga í takt við hinar kusurnar. Eða eins og spakmælið kveður: "Þeir sem annarra apa masið, öðlast snemma apa fasið."

Nú hef ég mært málstefnu þjóðarinnar með stjarfablik í augum drykklánga hríð, og að sama skapi hjólað hlífðarlaust í þá sem ekki bera gæfu til að standa á sama meiði. Því mun það eflaust koma ýmsum á óvart að ég skuli kjósa að ljúka hugleiðíngum þessum á boði um sættir, og í leiðinni hætta á að gera margt það sem ég hef ritað hér á undan óþarft. Það hefur nefnilega flögrað að mér hvort okkur fylgjendum og fjendum nýyrðastefnunnar svipi ekki doldið til tveggja hellisbúa, sem hjakka hvor á öðrum með klubbum sínum óraleingi til að útkljá misgreiníng sinn um hvort betra væri að reyta kál eða skutla mammút í miðdeigisverðinn, en eru of gæfir að gáfum til að koma auga á að vitanlega væri mesta hollustan og saðníngin í því að kjamsa bara á hvorutveggja, laufmeti og loðfíl. Þegar allt kemur til alls ætti jú grunnmarkmið sérhvers okkar að vera hið sama; nefnilega að gæða móðurmál vort sem mestu lífi, fjörmagni og fjölbreytni, og gera það sem orðauðugast, litskrúðugast og blæbrigðaríkast. Og ef þetta er haft í huga ætti lausnin á barkabítíngunum útaf málstefnunni í raun að blasa við: Að vér Íslendíngar héldum áfram að vera jafn lúsiðnir sem fyrr við nýyrðagerðina, en byðum jafnframt faðminn hverju því orði erlendu sem með góðu móti gæti fallið að málkerfi túngunnar. Á þann veiginn feingist sérhverju sjónarmiði framgeingt, og allir gætu blásið út brjóst af derríngi yfir að hafa borið sigur úr býtum. En einginn yrði þó roggnari en fósturtúnga vor ástkær og ylhýr; enda hefði hún öldúngis ríflega ástæðu til. Ekkert annað mál í vesturheimi gæti stært sig af því að geta í nánast öllum tilvikum boðið skjólstæðíngum sínum uppá íhiðminnsta tvo kosti þegar þeir þyrftu að klæða hugsun sína í þekkjanlegar flíkur. Hvort væri það aðkeypt ull eða heimaspunninn hör fyrir yður í þetta sinn, herrar mínir og frúr?

Hverju er að þakka?

Mikið óskaplega eru þær hvimleiðar þessar ´eftiráskýringar´ kirkjunnar manna þess efnis að hin sívaxandi mannúð og réttlæti í vestrænum þjóðfélögum síðustu örfáar aldirnar sé ´kristnum´ siðaboðskap að þakka.

Ef þessi áróður klerkanna á við rök að styðjast, hví tók það þá svona langan tíma fyrir hinn ´kristna´ siðaboðskap að nuddast inn í meðvitund okkar vesturlandabúa? Hin æ máttugri mannúð í vestrænum nútímaríkjum, sem vikið er að hér að ofan, er í sögulegu samhengi algjört nýjabrum; til dæmis er velferðarríkishugtakið ekki nema u.þ.b. einnar og hálfrar aldar gamalt fyrirbrigði - og almenn og kerfisbundin framkvæmd þess konsepts er ennþá yngri, jafnvel ekki nema rúmlega hálfrar aldar gömul.

Réttilega hefur verið á það bent að í Evrópu á miðöldum (og jafnvel lengi frameftir) var hugtakið ´náungaábyrgð´ svo til alfarið óþekkt - jafn óþekkt og það er í vanþróuðustu og harðneskjulegustu samfélögum vorra tíma.

(Og jafnvel í þróuðustu og sivilíseruðustu ríkjum nútíðar blasa hvarvetna við brotalamir í siðferðilegum efnum. Ég læt mér nægja að taka sem dæmi meðferð okkar vesturlandabúa á dýrum, sem er fullkomlega skammarleg. Það er galið þjóðfélag sem sér ekkert rangt við það að saklausum dýrum sé slátrað í milljónatali á hverju ári til að seðja hégómlega löngun fólks í fæði (þ.e. kjöt) sem enginn þarf á að halda og er jafnvel skaðlegt heilsunni miðað við flesta þá aðra matarkosti sem í boði eru. En hér læt ég staðar numið, enda ekki tóm að fjalla nánar um þetta efni í stuttri bloggfærslu).

Ef við lítum yfir sögu kristinnar kirkju þá kemur í ljós að lengst af hefur hún alls ekki boðað neitt í líkingu við þær hugsjónir sem velferðarríkið, jafnréttisbarátta kynjanna og aðrar slíkar mannúðar- og réttsýnistefnur nútímans byggjast á. Á heildina séð hefur boðskapur kirkjunnar þjóna í aldanna rás verið litaður af íhaldssemi, átoritetshyggju, sleikiskap við ´the powers that be´ í þjóðfélaginu,  bannfæringu og ofsóknum og kúgun á öllum sem ekki eru ´réttþenkjandi´ og síðast en ekki síst karlrembu sem jaðrar við megna kvenfyrirlitningu (sbr. þá nöturlegu staðreynd að enn í dag meina langflestar kirkjudeildir kristindómsins konum að taka prestvígslu).

Svo er það auðvitað ómótmælanleg staðreynd að fólk þarf alls ekki að vera kristið til að fylgja hinum ´kristna´ siðaboðskap að málum. Allir sem eitthvað hafa lagt stund á samanburð trúarbragða vita að það er ekkert sér-kristið við þetta svokallaða ´kristna´ siðgæði; áþekkan siðaboðskap er að finna í öllum meiriháttar trúarbrögðum öðrum. Og það er vitaskuld ekkert sem aftrar fólki, sem er algjörlega trúlaust á nokkurn yfirskilvitlegan veruleika, frá því að standa fremst í fylkingu við að þrá og berjast fyrir betra og fegurra mannlífi.

Síðan er það augljós sannleikur að trúar- og siðferðissannfæring sprettur að innan en ekki að utan. Dýrlingi verður ekki þokað frá sinni helgibraut þótt í eyrum hans gjalli stækasti hatursáróður alla daga, og illmenni verður ekki hnikað frá sinni vonskuslóð þótt yfir því sé prédikað ´kristið´ siðgæði 365 daga ársins.

En líkast til eru hugleiðingar á borð við þær, sem hér hafa verið reifaðar, gagnslitlar er allt kemur til alls. Þegar upp er staðið skiptir miklu minna máli hvar við höfum verið heldur en hvert við erum að stefna - og því ættum við öll, kristin sem ókristin, að geta tekið höndum saman um að hraða enn frekar á hinni glæstu siglingu nútímasiðmenningar í átt til sífellt mannúðlegra, mildara, jafnara og réttsýnna samfélags.

Jæja, þetta er nóg röfl í bili. Ég bið alla lesendur vel að lifa.

Bliss instead of pleasure

One thing is now clear in my mind: that the ´normal´ life of chasing after pleasure and trying to avoid pain simply isn´t satisfactory for me anymore.

What I want now is bliss, not pleasure. Because pleasure (no matter how sweet to begin with) by its nature invariably turns into pain in the end, which fact I have found out by undergoing immense mental suffering in my life.

Bliss is superior to pleasure not just in being far more intense and stable and longer-lasting, but also in being uncaused: i.e. not dependent upon any external factors being present or not - in sharp contrast with pleasure, which is always contingent upon some external things being either present or absent.

Pleasure is like a raging out-of-control fire which always needs to consume more and more to keep itself alive, while bliss is akin to an incandescent flame which burns serene and unruffled no matter whether things go ´well´ or ´badly´.

Therefore, the wise foresake pleasure and aim for bliss.

And how can bliss be procured? Obviously not by any outward act, but only by inwardly drawing closer and closer to that mysterious essence of all things which we call ´God´.

Ps. The reader must not get the impression that pleasure is a bad thing in itself: instead, I must emphasize the fact that the difference between pleasure and bliss is, when all is said and done, one of degree and not of kind. Pleasure is a kind of masked and diluted bliss, and the thirst for pleasure (which is shared by nearly all creatures in the cosmos, the sole exceptions being those few who have attained to the condition of bliss) is really a thirst for bliss in disguise.

The real Jesus Christ

(Enn á ný skrifa ég á ensku, kæru lesendur, og er ástæða þess einfaldlega sú að ég les svo mikið á ensku að ég er einnig farinn að hugsa að miklu leyti á þeirri tungu. Ég treysti því að lesendur séu nógu vel að sér í engilsaxnesku til að skilja það sem hér fer á eftir - og ég lofa að reyna eftir fremsta megni að rita sem mest á okkar fagra og auðuga móðurmáli í framtíðinni).

(Another preliminary note, this time in English: I refer to God by the male pronoun ´he´ throughout this essay, but that is only in order to avoid clumsy slashed expressions of ´he/she´ and the like. I am well aware of the fact that God is not only masculine but also feminine, and ultimately beyond both genders).

"Not in exclusive possession, but in universal acceptance, is found the hallmark of truth". (Annie Besant).

Many are the superstitions put forth by the Christian churches of old and new.

From the spurious doctrine that the Earth is only several thousands of years old, to the abhorrent concept of predestination, to the ghastly cannibalistic ritual of the Eucharist, to the ludicrous notion of the dead literally rising from their graves on Doomsday (to name just four examples) - seldom has Christendom been found lacking in dogmas and teachings which jar the reason of the intelligent and the moral sense of the ethically advanced.

And yet, at all times there have been thoughtful and sensitive people who´ve felt that there is a much deeper and truer and richer way to interpret and apply Christianity than anything contained in the often exceedingly crude official dogmas of the churches. They dream of, and try to practice, a Christendom which is nearer to the original teachings of its fountainhead, Jesus Christ, and his early followers.

But this deeper and truer and richer Christianity is no new or unprecedented or one-of-a-kind phenomenon. It is really only a restatement and reformulation of what mankind has always known since the dawn of history (and certainly ages upon ages before the advent of Jesus Christ twothousand years ago).

For Jesus Christ and his message must not, and indeed cannot, be seen in isolation, as being particularly novel or unique or revolutionary; rather, his teachings are an inseparable part of an universal wisdom tradition which has existed since time immemorial and belongs equally to all races and religions, exclusively to none.

The great British philosopher and novelist Aldous Huxley called this hoary and pervasive wisdom tradition ´The Perennial Philosophy,´ and I refer the interested reader to Huxley´s excellent book by that very name.

In my mind, Jesus was not the son of God in any singular or unparalleled or exclusive way, but only in the sense that we are all - without exception - the sons (or daughters) of God.

The only difference between us and Jesus is that he realized and brought forth his inherent divinity, while ours lies as yet latent. One might use the simile of the sun which shines forever in its glorious effulgence, but often it gets covered up by clouds.

That the inner sun shone without obstruction in (or rather through) Jesus, but is largely covered up in us by the clouds of our greed and hatred etc., is verily the sole and only thing which differentiates us from the great Nazarene sage.

And Jesus was by no means the only person in history whose internal sun blazed without hindrance. There were many before him and many after him - and there will be many, many yet to come.

Remove the aforementioned clouds of greed and fear and delusion etc., and the inner sun will radiate just as brightly in us as it did in Jesus.

Is Jesus diminished thereby? 

On the contrary: he is very much magnified when he is placed where he belongs, i.e. in the exalted company of other enlightened masters and great spiritual teachers such as Buddha and Lao-Tze (to name just two out of a vast number).

Most people think that ´Jesus´ and ´Christ´ are synonymous names, but in fact they are not at all the same thing. ´Jesus´ is the name of a flesh-and-blood man who lived and preached in Galilee two thousand years ago, while ´Christ´ is the name of a certain state of consciousness, one that is in perfect tune with the universal intelligence and love of God.

Jesus is called ´Christ´ in very much the same way that a certain individual is called ´President John Smith´- i.e. as ´president´ is the name of an office and not of an individual, so ´Christ´ is the name not of any individual but of the aforementioned state of divine consciousness, and Jesus was called ´Christ´ simply and solely to designate that he had attained that state.

And here comes the most wonderful part: we can all, every single one of us, reach the same state of consciousness that Jesus embodied two millennia ago, and thus earn the right to be called ´Christs´. And I think this is the true meaning of being Christian, i.e. not worshipping Jesus as being forever above us, but following in his footsteps and becoming his perfect equals in heart and mind, by realizing our everlasting Oneness with our divine Father/Mother - as Jesus did.

Yes, being the son/daughter of God is not the prerogative of Jesus or anyone else - it is a state which belongs to us all, utterly irrespective of race or nationality or colour or sex or religion.

Most orthodox Christians will agree with me on the point that we are all summoned to follow in the footsteps of Jesus.

But I ask: how can we, frail and weak and sinful mortal humans (as orthodox Christianity says we are), ever be expected to live up to the example of a Being who was purportedly no less than the sole incarnation of God on Earth?

It cannot be done, of course; the whole thing is a contradiction in terms. The only results which this line of thought can lead to are either hypocrisy or abandonment of the effort.

Only if we fully share Jesus´s divinity and celestial sonship can we expect to be able to emulate him. This is a truth so elementary that a small child can understand it - and yet many people of surpassing intellect do not seem to grasp it!

Christians have traditionally claimed that the gate to salvation was opened for the first time in human history with the coming of Jesus Christ to Earth. The truth is that there never was a time in the history of mankind (and who can say by how many untold millennia human existence predates the advent of Jesus?) when the gate to God-realization wasn´t open to anyone and everyone who cared to make the necessary effort to pass through it. The same applies today, utterly irrespective of which religion people adhere to, or even if they profess no religion.

Orthodox Christianity constantly makes the threat that everyone who does not believe in Jesus Christ as the only begotten son of God will be doomed to perdition (and even to everlasting torment in the fires of hell, as the more fanatical branches of Christendom will have it). This is tantamount to believing in a God who condemns the vast majority of the human race to be lost forever - for we should always remember that Christianity is the religion of only a minority of mankind.

And yet, if Christians were to be inquired what is in their mind the outstanding quality of their God, most of them would say ´love´. And I ask: how can an all-loving God sentence anyone at anytime to perdition, let alone to the infernal flames of the fanatics?

That is, of course, an utter impossibility. God´s patience, like his love, is infinite. He will wait for as long as it takes for each one of his children to return to him.  God says ever to us, his straying sons and daughters: ´In your own time, dear ones. In your own time´.

The abovementioned Christian contention, that salvation is only possible through Jesus Christ, is illogical and unjust in the extreme. Think of the countless generations that lived on the planet before the time of Jesus, or of the millions of people who live in regions of the world where no one has even heard of Jesus. Are all these hapless human beings to be barbecued eternally, for the sole crime of having been born in the wrong place at the wrong time?

Salvation, and its corollary: Grace, can never be tied down to any particular place or time or religion. It has ever been open to all and sundry. God has since the dawn of time (and certainly many, many aeons before the birth of Christendom) rejoicingly welcomed and embraced every child of his who returns to his fold - and he will continue to welcome and embrace them until the crack of doom, Christianity or no Christianity.

(Note that the phrase ´crack of doom´ is used here only in a figurative and rhetorical sense (i.e. as a more poetic and dramatic way of saying ´forever´), since I do not believe in any impending Judgment Day or end of the world - not in the literal and blunt and crass meanings of those concepts at any rate).

Orthodox Christians will no doubt be appalled and even enraged by the interpretation of their faith put forward in this short essay. But I have no quarrel with them: let every person believe what he or she likes. After all, our goal is the same whoever and wherever we may be - it is only the path to the goal that varies.

(A few words on the concept of the divine directly taking on human form, as the Christians claim in the case of Jesus: it might be apposite to mention in that context that the Hindus hold a similar theory, but theirs is a much broader and more logical stance on the issue. I´m here referring to the Hindu theory of the Avatars (= the periodic descent of the divine to Earth to establish virtue and destroy evil, whenever mankind needs and has made itself worthy of such a descent). The Hindus ask - very reasonably - that if God can take a human incarnation once (as the Christians insist on with Jesus), why can´t he do so more than once, or even multiple times? A line of reasoning very hard for the Christians to counter! But I´m afraid I digress).

When Jesus Christ is seen in his true light: not as the sole embodiment of God but as a link in the great chain of illumined masters both from the East and the West, then alone shall we understand - and hopefully realize in the marrow of our bones - what Jesus really intended his life and teachings to impart to mankind: to serve as an elevating and timeless example of how the human can become divine, while retaining its humanity. In short: of how we - you and I - can become Christs.

And Christs we shall all be in the end, for it is our inalienable birthright. It is not a question of if - only when.

Hvernig er unnt að elska?

Öll meiriháttar trúarbrögð kenna að við eigum að elska náunga okkar.

En hvernig?

Það er augljóslega ekki hægt að þröngva sjálfum sér til að elska annað fólk; kærleikurinn lýtur ekki stjórn viljans.

En um leið og við skynjum að náunginn og við erum eitt þá kemur kærleikurinn af sjálfu sér, fullkomlega fyrirhafnarlaust.

Því það að elska eitthvað, og að finnast maður vera eitt með því, eru tvær leiðir til að lýsa sama hlutnum. Kærleikurinn flæðir aðeins þar sem einingin ríkir.

Og því er það svo að eingöngu þau trúarbrögð, sem boða ekki aðeins kærleika til allra manna heldur jafnframt algjöra órofa einingu allra manna, eru sjálfum sér samkvæm. Öll önnur trúarbrögð eru föst í innbyrðis mótsögn (þrátt fyrir alla sína fjálglegu mærð um kærleikann), því hvernig á ég að elska náungann ef mér finnst hann vera aðskilinn frá mér og vera eitthvað annað en ég sjálfur?

Já, að skynja órjúfanlega einingu allra hluta er svo sannarlega eina leiðin til að elska, því meðan ég sé fleiri en Eina veru í alheiminum verð ég sífellt undirorpinn öfund, afbrýðissemi, reiði, skaðafýsn, gremju og jafnvel hatri í garð annarra - sem sagt, öllu því sem andstætt er kærleikanum.

Einingarhyggjan er eina bólusetningin gegn ofangreindum andlegum meinsemdum, því ef maður sér að allt er eitt þá er ómögulegt að öfunda eða hata eða vilja skaða nokkurn skapaðan hlut.

Hvern ætti ég að öfunda? Ég get aðeins öfundað sjálfan mig.

Hvern ætti ég að hata? Ég get aðeins hatað sjálfan mig.

Hvern ætti ég að vilja skaða? Ég get aðeins skaðað sjálfan mig.

Og þannig mætti áfram spyrja.

Sjálfur þykist ég ekki hafa náð því stigi að skynja eininguna með beinum hætti; einingarhyggjan er enn sem komið er öll á vitsmunalegu plani hjá mér, og nær ekki lengra en það.

En flestar andlegar realísasjónir byrja einmitt sem helber vitsmunahugtök, og því arka ég ótrauður mót þeirri dýrðlegu framtíðarsýn að skynja með mínum innri augum það sem allir mystíkerar og dýrlingar og uppljómaðir meistarar allra tíma hafa séð og fagnandi boðað: Að Allt er Eitt, og því er ekkert til í alheiminum nema kærleikur.

Hlutanna sæla harmóní

Hve lífið er fagurt og sæluríkt og harmónískt ef maður lítur svo á að enginn hlutur í veröldinni sé í andstöðu við annan, heldur að sérhver hlutur uppfylli og komplementeri alla aðra hluti!

Og viðhorf þetta er alls ekki eintóm draumsýn, heldur endurspeglun af sjálfu grunnskipulagi alheimsins.

Að hluta til er það téð skipulag sem indversk heimspeki skírskotar til með hinu víðfeðma hugtaki ´advaita´ (bókstaflega ´ekki-tvíleiki´), þ.e. engar andstæður í raun hér í heimi heldur aðeins hin elegantasta og harmónískasta heild.

Og slíka ´einingarhyggju andstæðnanna´ er auðvitað að finna í fleiri fílósófíum austursins, t.d. í hinni velþekktu Yin-og-Yang kenningu Taóismans.

´Dans Shiva´ er heitið sem indversk alþýðuheimspeki ljær framrás og verkan alheimsins. Og fegurri líkingu er ekki hægt að finna þeirri framrás og verkan, því í dansi er jú enginn sem keppir við neinn, heldur svífa menn um salinn í áreynslulausum og þokkafullum takti - þ.e. ef þeir kunna sporin og troða engum öðrum um tær . . .

En til að átta sig á þeim ´ekki-tvíleika,´ sem tæpt var á hér að ofan, þarf manneskjan að hafa náð umtalsverðum vitsmunalegum þroska. Nánar tiltekið þarf hún að hafa náð sterku sambandi við það sem í esóterískum fræðum er nefnt ´æðri huglíkami´- en það er einungis það vitundarstig sem skilið getur abstrakt sannindi á borð við ´advaita,´ en ekki hinn svokallaði ´lægri huglíkami´, sem er ókleift að átta sig á neinu nema því sem er handfast og áþreifanlegt.

Á núverandi þroskaskeiði mannkynsins er langflest fólk (ef það er þá byrjað að hugsa á annað borð) fast í lægri huglíkama, og hefur enga hugmynd um að neitt ofar honum sé til. Og þetta útskýrir efnishyggju þá sem veður uppi í samfélagi voru, því materíalisminn er bara eðlileg (og raunar óhjákvæmileg) afleiðing af því vitundarstigi (= lægri huglíkama) sem ekki kemur auga á neitt annað en hið svokallaða ´efni´ - semsagt einungis það sem er sjáanlegt og áþreifanlegt og konkretlega  mælanlegt.

Á vorum dögum eru allir sem vettlingi geta valdið að ´mennta sig´ eins og það er kallað - þ.e. að ganga í skóla langt fram yfir tvítugt. Og hin leynda ástæða og markmið þessarar ´menntunarásælni´ er að þroska og styrkja hinn lægri huglíkama með því að fá honum alls kyns vitsmunaleg úrlausnarefni sem liggja á hans plani - sumsé eru konkret, sértæk og sundurgreinanleg (en ekki abstrakt, almenn og sameinandi).

Og því er það að þorri nútímafólks hafnar öllu því sem liggur annaðhvort ofar eða neðar huglíkama hinum lægri. Og þetta er ekki aðeins í hæsta máta æskileg heldur óundanforðanleg framvinda, því það er járnhart lögmál í allri vitundarþróun að hið lægra kemur á undan hinu æðra, og enginn kemst upp til hins hærra nema hafa fyrst náð tökum á hinu lægra.

(Hér er ef til vill rétt að minnast á að þrátt fyrir alla sína dásemd er hinn margumtalaði efri huglíkami aðeins vísirinn að æðri vitund, því mörg eru vitundarlögin honum ofar. En látum hér staðar numið, því hvaða tunga kann að lýsa því sem liggur ofar vitundarþroska nánast alls mannkyns?)

En sá tími kemur að efnishyggjan hopar og sól sannleikans rennur upp í allri sinni dýrð. Framtíð mannkyns er öllum hulin að langmestu leyti - og ekki get ég fremur en aðrir ráðið í þær rúnir - en þetta eitt er víst: að ekkert getur til lengdar hindrað andlega framsókn mannskepnunnar upp á við til þeirra undursamlegu vitundarsviða sem verið hafa til frá því áður en alheimurinn spratt fram, og bíða þess aðeins að mannsandinn svífi upp til þeirra líkt og örn til himins . . .

De Imitatione Christi

Why hesitate to throw your life away for the sake of the welfare of the world?

You will lose this small and insignificant life of yours soon enough anyway. So why not lose it in the most useful and beneficial and beautiful manner possible?

The goal of this terrestrial existence of ours is to become Christ-like. And that means speaking, thinking and acting as the servant of everyone and everything - even to the point of laying down your life for the lowest worm that crawls on the ground.