Snillingurinn Sri Aurobindo

Nýverið hef ég verið að ströggla við að lesa hnausþykkan 1000+ bls. langan doðrant eftir indverska heimspekinginn Sri Aurobindo, en ritverk þetta var skrifað einhvern tíma milli stríða, og ber heitið ´The Life Divine´.

´Ströggla við að lesa´ segi ég því nefndur doðrantur er ekki aðeins ógnarlangur heldur líka skrifaður á afar flókinni (og mér liggur við að segja tyrfinni) ensku. Sri Aurobindo er ekki liprasti penni í heimi, og á köflum er stíll hans óþarflega klúsaður og torskilinn.

En hvað um það! Marga spekinga, fílósófa og andans menn hef ég lesið um mína daga, og í samanburði við Sri Aurobindo eru þeir allir eins og leikskólakrakkar.

Hér er ekkert tóm til að ræða efni þessa stórkostlega verks að nokkru vitlegu marki. Einungis ætla ég að tæpa á einu atriði sem er líkt og rauður þráður í nefndu stórvirki, en það er sú afstaða Aurobindos að hafna gegnumgangandi öllum (vanalega bölsýnum) kenningum í þá veru að heimurinn sé hylling eða blekking eða tálsýn og að hið andlega líf sé í því fólgið að flýja heiminn eða hafna honum. Nei, segir Aurobindo, veröldin er guðdómleg sköpun en engin djöfulleg blekking, og hið andlega líf, ´frelsunin´ sem svo má kalla, er falin í því að realísera guðdóminn hér og nú; á jörðinni, í líkamanum, í efninu- en ekki í einhverju sæluástandi eftir dauðann eins og margar greinar kristindómsins boða, né heldur í einhverju upphöfnu sálarástandi sem hafið er yfir veröldina og í hverju jörðin og líkaminn og efnið hverfa manni algerlega sjónum, eins og margar greinar indverskrar heimspeki halda fram. Hinn ´frelsaði´ maður, segir Aurobindo, heldur áfram að ganga á jörðinni, nema bara í fyllri og dýpri meðvitund en hinn ´ófrelsaði´.

Sri Aurobindo hafnar þó ekki skilyrðislaust þeirri kenningu að hið vanalega vitundarástand hversdagsmannsins sé í vissum skilningi byggt á blekkingu, þ.e. þeirri tálsýn að maður sjálfur sé aðskilinn frá Guði og öðrum verum þessa alheims. En hylling þessi er (segir Aurobindo) ekki röng þekking, heldur einungis ófullburða (´ókomplett´) þekking: sannleikurinn er sá að við erum, gagnstætt því sem okkur virðist við vera dags daglega, órofa hluti bæði Guðs og allra annarra vera sem þennan alheim byggja, og aldrei aðskilin frá hvorugu nema í okkar ´fallna´ og fáfróða og myrkvaða ástandi - EN þrátt fyrir það er það ekki rangt í hinum fyllsta skilningi að halda að við séum aðskilin frá Guði og öðrum verum, því hvorttveggja er rétt og satt: aðgreiningin og einingin. Við erum Eitt og við erum Mörg, hvorttveggja í senn - og lokamarkmið mannlegrar tilveru er að realísera hina guðdómlegu einingu gegnum (en ekki þrátt fyrir líkt og margar andlegar stefnur boða) hina heimslegu aðgreiningu: átta sig á því að maður er órjúfanlega tengdur Guði og öllum öðrum verum, en halda samt áfram og jafnhliða að upplifa einstaklingsaðgreiningu sína frá hvorutveggja. Með öðrum orðum má setja málið þannig fram að takmarkið sé að realísera guðdóminn hér og nú, á jörðinni og í líkamanum og í efninu, líkt og segir ofar í þessum pistli: binda einingu og aðgreiningu saman í einni dásamlegri heildarsýn sem er nógu stór og vegleg til að umfaðma hvorttveggja sem algerlega jafnar og komplimenterar hliðar eins og sama sannleika. Því segir Sri Aurobindo, eins og sagt var í upphafi þessarar efnisgreinar, að hin rótgróna aðskilnaðarkennd meðalmannsins sé ekki fölsk þekking, heldur einungis ófullstöndug og ´ókomplett´ þekking: hún er rétt og sönn innan sinna marka, en til þess að vera fyllilega rétt og sönn verður hún að vera súpplimenteruð með þeim mótsvarandi og dýrðlega þekkingarauka að maður er ekki aðeins aðgreindur frá öllu öðru, heldur líka eitt með öllu öðru.

´Höfuðið í skýjunum en fæturnir á jörðinni´ - þetta forna spakmæli má segja að fangi meginþráðinn í ´The Life Divine´.

Að lokum hvet ég alla lesendur sem virkilega vilja sökkva sínum andlegu tönnum í eitthverja bitastæða stórsteik til að lesa ´The Life Divine´. Sá lestur er ekkert áhlaupaverk, en margmargborgar sig.

Athugasemdir

[Sigurður Árnason, 18.8.2008 kl. 14:29]

Ansi ahugavert:), hvar naer madur ser i thessa bok, tharf ad panta hana a netinu?

[Swami Karunananda, 21.8.2008 kl. 18:51]

Já, ég veit ekki til þess að hana sé að finna á hérlendum bókasölum eða bókasöfnum. Ég pantaði hana á Amazon.com á sínum tíma, og kostar hún nú rétt innan við 30 dollara.

Ég tek það þó fram til viðvörunar að bók þessi er hreint ekkert léttmeti. Það þarf að gefa sér góðan tíma til að lesa hana ef maður á að njóta sem skyldi. En ef maður hefur þá þolinmæði og þrautsegju sem til þarf þá launar erfiðið sig ríkulega.

Og þá er bara eftir að óska þér (og öðrum lesendum sem áhuga kunna að hafa) góðs gengis í glímunni við Sri Aurobindo, ef þú ákveður að eiga fangbrögð við þennan andlega jötun!