´Hinn kosmíski andardráttur´

Meginhugmynd andans risans danska Martinusar er jafn einföld og auðskilin eins og hún er djúp og dúndursnjöll: Allar verur alheimsins sveiflast í sífellu milli tveggja andstæðra skauta. Þessi skaut eru annars vegar andi, ljós og eining, og hins vegar efni, myrkur og aðskilnaður. Sveiflan milli skautanna tveggja á sér merkilega analógíu í andardrætti manneskjunnar og margra annarra lífvera: lungun þenjast út, og þegar þenjanin hefur náð hámarki sínu dragast lungun aftur saman, og þegar aftursamdrátturinn hefur náð hápunkti sínum taka lungun að þenjast út aftur - og þannig áfram og áfram, meðan lífveran dregur yfirhöfuð lífsandann. Það er sakir þessarar líkingar við andardráttinn sem Martinus nefnir sveifluna miklu (sem allar lífverur eru staddar einhvers staðar í), milli mótstæðra skauta anda / ljóss / einingar og efnis / myrkurs / aðskilnaðar hinn kosmíska andardrátt.

Á vegferð þessari milli skautanna tveggja ríkja tvö lögmál: svengd og saðning. Lífveruna svengir eftir andstæðri reynslu við þá sem hún hefur fengið sig sadda af, og þegar hún hefur fengið sig sadda af þeirri reynslu fer hana aftur að svengja í mótstæða pólinn, og þannig áfram endalaust. Með öðrum orðum: lífveran sökkvir sér ofan í myrkrið / efnið þegar hún hefur fengið nóg af ljósinu / andanum, og þegar hún hefur sökkt sér ofan í ljósið /andann og fengið fyllingu sína af þeim pólnum þá fer hún að þrá myrkrið / efnið á nýjan leik - og þannig áfram óendanlega.

Eins og vitur maður hefur sagt þá væri ævarandi vist í himnaríki jafn andstyggileg tilhugsun og eilíf dvöl í helvíti. En sem betur fer er lögmálum tilverunnar þannig háttað að ekkert eilíft himnaríki er til fremur en ævarandi helvíti. Lífið er eilíf víxlan anda og efnis, með öðrum orðum hvíldar og starfsemi.

Eilíf starfsemi án hvíldar er hryllileg tilhugsun, en eilíf hvíld án starfsemi er ekki síður hroðaleg tilhugsun. En lífinu er svo dásamlega háttað að hvíld og starfsemi skiptast sífellt á - en það sem ræður þeirri áskiptan er nákvæmlega ekkert annað en löngun lífverunnar sjálfrar. Engri lífveru, sem er í hvíld (þ.e. sem dvelur í ljósi / anda), verður nokkurn tíma þröngvað til að hella sér út í starfsemina (þ.e. dvöl í myrkri / efni) andstætt hennar eigin vilja og löngun - það er ekki fyrr en lífveran hefur sjálf fengið sig saddda af hvíldinni og svengir eftir að sökkva sér ofan í starfsemina aftur sem hún gengur inn á starfsemdarbrautu . Og það sama gildir um lífveru sem er í starfsemi - það er ekki fyrr en hún er orðin þreytt á starfseminni og aktívítetinu og þráir frið og hvíld sem hún gengur inn á veginn sem liggur til friðar og hvíldar. Með öðrum orðum: svengd og saðning lífverunnar sjálfrar er hið eina sem ræður vegferð hennar milli hvíldar / anda og starfsemis / efnis - utanaðkomandi þrýstingur er ekki til í þessu samhengi. Viljinn er ætíð og ævinlega alfrjáls.

En nú komum við að lykilpunkti í öllum þessum hugleiðingum: ýmsir hafa kannski fengið það innþrykk af ofansögðu að rás þróunarinnar sé lokaður hringur þar sem sama reynslan endurtaki sig aftur og aftur út í hið óendanlega; lífveran byrji sem ormur eða einhver þaðanaf lægri efnisvera og þróist upp í það að verða guðsvera - aðeins til að detta aftur ofan í efnið og hefja gönguna upp á við frá nákvæmlega sama stað og hún hóf hana í fyrra skiptið (þ.e. sem ormur eða eitthvað þessháttar). Sjónarmiði þessu hefur verið haldið fram í ýmsum nýlegum ritum andlegs eðlis, til dæmis hinum feykivinsælu bókum Conversations with God, sem komið hafa út á íslensku undir heitinu Samræður við Guð.

Ofangreindur sjónarhóll er, eins og svo ótalmargt annað (kannski flest) í lífinu, hálfsannleikur. Vissulega æxlast þróunin í sífelldri hringlaga sveiflu milli efnis og anda - en sveifla þessi er ekki lokaður hringur eða lykkja, heldur spírall. Það er að segja: hver hringrás lífverunnar milli andstæðra skauta efnis og anda endurtekur í grófum atriðum hringrásina þar á undan, en bara á hærra og hærra stigi. Þannig er aldrei nokkkurn tíma um það að ræða að organisminn endurtaki reynslu sína sem að baki er - allt fram streymir endalaust, eins og skáldið sagði: tilveran er eins og fljót þar sem aldrei er stigið ofan í sama vatnið tvisvar.

Allt í alheiminum er eilíf, óútmáanleg og óafturkræf þróun upp á við og framávið- aldrei afturábak eða í lykkju. Þannig má segja að myrkur / efni hverrar hringrásar skíni skærar en ljós / andi hringrásarinnar þar fyrir neðan. Þegar lífveran hefur þróast upp úr því að vera ormur og í það að vera guðleg mannvera, þá dettur hún aldrei undir nokkrum kringumstæðum niður á ormsástandið aftur þegar hún sökkvir sér ofan í efnið á nýjan leik, heldur verður þess í stað reikistjarna eða eitthvað álíka sem gnæfir himinhátt yfir orminum  - og svo þegar lífveran kemur aftur ofan í efnið á þarnæstu hringrás spíralsins verður hún sól eða eitthvað þess háttar sem gnæfir ógurhátt yfir reikistjörnuna (ég held því hér blákalt fram að reikistjörnur og sólir séu lifandi verur - en er það nokkuð svo fráleitt staðhæfing? Hví ættu lífverur jarðar að vera eini mælikvarðinn í alheiminum á það hvað er lifandi og hvað ekki? Er það ekki andleg nesjamennska af verstu sort að útiloka fyrir fram án nokkurrar rannsóknar eða umþenkingar að alheimurinn geymi fleiri lífgæddar verur en þær sem hin fátæklega skynjun mannsins og þekking beri kennsl á sem slíkar?).

Vart þarf að taka fram að kenningin um ´hinn kosmíska andardrátt´ gerir ráð fyrir endurholdgun. Ein einasta hringrás á spíralstiganum spannar þvílíkar tímalengdir að hvert einstakt jarðlíf er í samanburðinum eins og auga sé deplað. - Þeorían um ´hinn kosmíska andardrátt´ forútsetur að hver lífvera sé eilíf og dauðinn aðeins bragð náttúrunnar til að leysa upp útslitið og eileingurhentugt form andans að baki lífverunni og veita þeim anda nýjan og betri búning. Og af kenningu þessari leiðir rökrétt að endurholdgun sé staðreynd, því svo lengi sem við séum ófullkomin (þ.e. stödd einhvers staðar á lægri og myrkari stigum hverrar spíralhringrásar) þá verðum við að snúa aftur og aftur til jarðnesks lífs til að öðlast fullkomnun (þ.e. að ná hástigi ljóssins á hverri spíralhringrás). Þessu má líkja við að ganga í skóla; enginn nemandi verður fullnuma á einum skóladegi. Að halda því fram að ekkert líf sé að þessu loknu er álíka sanngjarnt og að gera ráð fyrir því að sex ára krakka sé aðeins veittur einn dagur í grunnskólanum og þar með sé skólagöngu hans lokið. Og að fullyrða að líf sé að jarðævinni lokinni, en að það eigi sér ekki stað með því að lífveran snúi aftur til jarðar heldur með því að hún kveðji jörðina endanlega og stígi upp á einhver andleg svið sem æðri eru jörðu, er eins og að segja að sex ára hnokki eða hnáta fari upp í háskóla að loknum einum degi í grunnskóla.

Vér verðum fyrst að læra til hlítar lexíur vorar í skóla efnisins áður en vér getum gert oss vonir um að lifa og hrærast í andanum. Og efnisheimslærdóma þessa tekur þúsundir ef ekki milljónir ára að nema til fullnustu - á einum einasta myrkurpóli einnar einustu spíralhringrásar!

Þá er þessum stuttu hugleiðingum um meginpunktinn í hinu geysimikla höfundarverki danska heimspekisnillingsins Martinusar lokið. Ef til vill mun ég í síðari bloggfærslum útlista fleiri atriði í kenningakerfi þessa genís - en best væri auðvitað að fólk kynnti sér bækur Martinusar (höfuðverkið Livets Bog, sem ég hygg að hafi því miður aldrei komið út á íslensku, eða Kosmísk fræðsluerindi, sem hefur verið snarað á móðurmál vort og til eru á almenningsbókasöfnum). Að kynna sér hinn stórkostlega hugmyndaheim Martinusar með hans eigin orðum er vitaskuld miklu æskilegra en að reiða sig á ófullkomið bergmál þeirra í skrifum mínum eða annarra.

Góðar stundir.