Reginrugli andæft

Ýmsist trúarlega þenkjandi fólk hefur nú og fyrr haldið þeirri kennningu á lofti, að allt sé öllum leyfilegt.

Rökfærslan að baki afstöðu þessarar er vanalegast eitthvað í þá veru, að þar sem enginn kraftur sé til nema Guð, þá hljóti allt að vera guðlegrar rótar; ergó : allt er jafn guðdómlegt og ekkert er heilagra en annað í öllum alheiminum. Því skipti engu máli hvaða breytni eða hugarfar fólk tileinki sér; allt er jafnt á Jörðu hér.

Svo rammt kveður að þessu að ég hef meira að segja heyrt annars greindan og upplýstan mann staðhæfa að enginn munur sé á Guði og Djöflinum!

Ofangreint lífsviðhorf er firinfirra. Raunin er sú að það er aðeins uppljómuðum dýrlingum fært að líta á skaparann og sköpunina sem eitt og hið sama; allt annað fólk verður að skilja skarplega milli Almættisins og alheimsins.

Hví er það svo? Jú, því það er oss einvörðungu kleift að sjá einingu Guðs og náttúrunnar með því að hafna fyrst náttúrunni og leitast aðeins og eingöngu við að öðlast sambandið við hinn alhandanlæga Guðdóm. Það er að segja: vér vísum sköpuninni á bug til þess að ná sameiningu við skaparann - og þá fyrst þegar þeirri tengingu hefur verið komið á, þá erum vér andlega í stakk búin til að sjá samsemd Alvaldsins og algeimsins; taka sköpunina í sátt, ef svo má segja. Og þá - en alls ekki áður! - getum vér valið okkur hvaða athæfi sem oss þóknast, því þá fyrst eru allir hlutir orðnir oss samir og jafnir; þá fyrst eru ljósið og myrkrið orðin eitt.

Þessi hugsun virkar ef til vill tyrfin og illskiljanleg, en við getum gert hana grípanlegri með einfaldri líkingu. Ef við lítum aðeins á hlutina eins og þeir birtast skynfærum vorum, þá sjáum við ekkert nema margbreytni og aðgreiningu. Það er einungis með því að kafa dýpra ofan í eðli hlutanna sem við sjáum að öll fyrirbæri undir sólinni eru samansett úr sömu grunnorkunni. Og þegar því stigi er náð, þá fyrst getum við áttað okkur á því að allt hið margbreytilega, sem skynfærunum birtist, er eitt með hinni óskynhæfu grunnorku. Það er að segja :  við lítum framhjá fjölbreytileikanum til að sjá eininguna, og þegar við höfum séð eininguna, þá - og ekki fyrr! - getum við staðhæft að eining og fjölbreytileiki sé eitt og hið sama. 

Með öðrum orðum: til að öðlast einingarsýn allra hluta verðum vér fyrst að aðgreina hlutina í hið eina og hið marga - og kjósa svo einvörðungu hið eina. Aðeins með þeim hætti getum vér séð að hið marga og hið eina er í raun ekki aðskilið, og hefur aldrei verið. Þversagnarkennt? Vissulega! - en þannig held ég nú samt að hlutunum sé niðurraðað í heimi hér.

Staðreyndin er sú að það eru aðeins uppljómaðar mannverur sem geta gert það sem þeim sýnist, því þær einar hafa yfirstigið aðgreiningu rétts og rangs, góðs og ills, guðlegs og óguðlegs. Vér hin, sem enn erum að streða að því að öðlast uppljómun, verðum að greina mjög vandlega milli góðs og ills, rétts og rangs, guðlegs og óguðlegs - og velja eingöngu hið góða, rétta og guðlega.